گذری دیگرگون بر تذکره‌های ادبی (بحثی در باب گونه‌شناسی تذکره‌های ادبی و ارائة طرحی برای تقسیم‌بندی آنها)

تذکره‌های ادبی، یکی از مهم‌ترین منابع تحقیقی در حوزه زبان و ادبیات فارسی و حتی مباحث اجتماعی و تاریخی‌اند که در سطح معمول خود، ساختی دستورمند و معیارین دارند. البته این معیارها بسیار ظریف و پنهان‌طورند و ساحات معنی تا صورت را شامل می‌شوند. در واقع تذکره‌نویس بر اساس قواعد نانوشته پنهان، باید اثری را فراهم ‌آورد که از حیث موضوع و مضمون، انشا و لحن و حتی تدوین و تبویب کتاب، اصولمند باشد، وگرنه آن اثر با همه فواید محتملش، زیر چوبه و کوبه ناقدان و حریفان، خرد و خاکستر می‌شود. نگارنده در این مجال سعی دارد تا در کنار بازشناخت معیارها و سازه‌های تذکره‌ها به‌عنوان یک گونه ادبی، همچنین به رده‌بندی انواع موجود آنها دست یازد.